W sobotę 15 października 2022 r. miał miejsce spacer historyczny Szlakiem Armii Krajowej na Ziemi Limanowskiej. Organizatorem wydarzenia jest Lokalna Organizacja Turystyczna Powiatu Limanowskiego. Spacery są realizowane w ramach projektu dofinansowanego ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego – edycja 2022 „Wolność po Polsku”.
Mieszkańcy miasta Limanowa, okolicznych miejscowości, turyści oraz pasjonaci historii spotkali się o godz. 15.00 w rynku, przy budynku Powiatowego Centrum Informacji Turystycznej. Przewodnikami po wojennych kartach historii Limanowej byli historycy, regionaliści: Przemysław Bukowiec oraz Karol Wojtas, którzy powitali wszystkich gości w imieniu organizatorów. Uczestnikom historycznej wędrówki towarzyszyli rekonstruktorzy, młodzież oraz dorośli, którzy zaprezentowali stroje z przełomu lat 30. oraz 40. XX wieku, które nosili mieszkańcy Limanowej.
Prowadzący spacer rozpoczęli od przedstawienia najważniejszych informacji związanych z organizacją wydarzenia. Uczestnicy poznali przebieg trasy oraz miejsca, które zaplanowano zwiedzić w czasie spaceru. Na początku Przemysław Bukowiec opowiedział o działaniach wojennych we wrześniu 1939 r. na południu Polski oraz na Ziemi Limanowskiej. Następnie przybliżył wydarzenia związane z wkroczeniem wojsk niemieckich do Limanowej oraz pierwsze dni okupacji. Karol Wojtas przedstawił historię egzekucji
przeprowadzonej przez Niemców na mieszkańcach Limanowej, która miała miejsce 12 września 1939 r. Wówczas zginęło 13 mieszkańców miasta w tym 12 limanowskich Żydów, kupców, członków rady miasta oraz Jan Semik – wszystkich Niemcy rozstrzelali na terenie kamieniołomu „na Cieniawie” w Mordarce. Uczestnicy poznali dzieje upamiętnienia ofiar niemieckiej egzekucji. W dalszej części spaceru Przemysław Bukowiec opowiedział o organizacji niemieckiej, okupacyjnej administracji. Spacerowicze otrzymali kopie szkicu planu miasta Limanowa, sporządzonego przez członków konspiracji lokalnej placówki ZWZ-AK. W ten sposób każdy mógł zobaczyć lokalizację budynków na terenie miasta w latach 1939-1945. Karol Wojtas opowiedział o historii zabudowań okalających rynek oraz ulicach, których nazwy były często zmieniane ze względu na wydarzenia historyczne. Uczestnicy spaceru otrzymali kilkadziesiąt kart ze zdjęciami poszczególnych budynków, dzięki czemu mogli poznać historię obiektów oraz ludzi z okresu wojny. Po części wstępnej wszyscy udali się wzdłuż ulicy Matki Boskie Bolesnej gdzie historycy opowiedzieli o organizacji przez niemieckiego okupanta aparatu represji na terenie miasta Limanowej i okolicy. Przemysław Bukowiec przypomniał historię pierwszych organizacji konspiracyjnych na terenie Limanowej: Związki Walki Zbrojnej, Armii Krajowej, Związku Czynu Zbrojnego, Batalionów Chłopskich, Organizacji Orła Białego i innych.
W trakcie spaceru nie zabrakło wymiany informacji,
komentarzy ze strony członków rodzin – uczestników działalności konspiracyjnej. W czasie dalszej wędrówki zainteresowani przeszli na teren dawnego getta w Limanowej. Przy pomniku-obelisku Karol Wojtas przypomniał o tragicznej historii limanowskich Żydów oraz o formie upamiętnienia ofiar niemieckiej, hitlerowskiej zbrodni. Uczestnicy spaceru przechodząc w rejon ulicy Jana Pawła II poznali historię kamienicy rodziny Studenckich, zakładu fotograficznego Franciszka Fijała, okupacyjne dzieje apteki Klementyny
Bączkowskiej. Zainteresowani uzyskali informacje na temat represji stosowanych przez niemieckiego okupanta na mieszkańcach Limanowej za zaangażowanie w działalność społeczną, konspiracyjną, patriotyczną. Przemysław Bukowiec powiedział o niemieckich egzekucjach oraz ofiarach spoczywających na cmentarzu parafialnym w Limanowej. Na koniec spaceru wszyscy udali się wzdłuż ulicy Józefa Marka na parking przed budynkiem Starostwa Powiatowego w Limanowej. Karol Wojtas opowiedział o historii zabudowań, m.in. browarze i zabudowaniach dworskich rodziny Marsów. Z placu przed budynkiem Starostwa Powiatowego w Limanowej wszyscy mogli spojrzeć w kierunku wschodnim, gdzie nad obecną ul. Kościuszki góruje budynek Państwowej Szkoły Muzycznej. Przed wojną budynek należał do limanowskiego adwokata Jonasza Hammerschlaga. W czasie wojny mieścił się tam okupacyjny urząd pracy tzw. Arbeitsamt. Na podsumowanie spaceru Przemysław Bukowiec opowiedział o losach niemieckich funkcjonariuszy policji i administracji w powojennej historii. Na podsumowanie spaceru prowadzący przeprowadzili konkurs z pytaniami dotyczącymi tematyki historycznej wędrówki. Udzielający poprawne odpowiedzi, zostali nagrodzeni gadżetami turystycznymi, związanymi z realizowanym projektem. Pomimo zapadającego zmroku, rozmowom nie było końca. Spacer zgromadził kilkadziesiąt osób.
Relację przygotował nasz ekspert Przemysław Bukowiec, który przygotował i przeprowadził ten magiczny spacer. Zdjęcia autorstwa Aleksadry Wideł
Kolejny spacer historyczny Szlakiem Armii Krajowej na Ziemi Limanowskiej odbędzie się w sobotę 29 października w Starej Wsi. Początek spaceru jest zaplanowany na godz. 15.00 – miejsce spotkania na rynku przy parkingu kościoła parafialnego pw. Św. Józefa Rzemieślnika w Starej Wsi.
Serdecznie zapraszamy!
